Đánh nhau với cối xay gió (Xéc-van-tét) | Tiểu thuyết | Tây Ban Nha, thế kỉ XVII | Đôn-ki-hô-tê là con người có lý tưởng cao quý, nhưng hành động không thực tế, điên rồ. Xan- chô là người thực tế nhưng thiển cẩn, tầm thường. | Nghệ thuật châm biếm hài hước: xây dựng một cặp tính cách đối lập, bổ sung cho nhau. |
Chiếc lá cuối cùng (O Hen-ri) | Truyện ngắn | Mĩ, thế kỉ XX | Nghệ thuật chân chính có khả năng hồi sinh con người tuyệt vọng. Ca ngợi tình cảm yêu thương giữa người với người. | Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện nghịch đảo với các tình huống bất ngờ, hấp dẫn. |
Hai cây phong (Ai-ma-tốp) | Tiểu thuyết | Cư-rơ-gư-xtan, Thế kỉ XX | Tấm lòng gắn bó tha thiết của con người với cảnh vật quê hương và với hai cây phong. Ca ngợi tình thầy trò tình nghĩa. | Nghệ thuật miêu tả tinh tế kết hợp với nhân hóa đã làm cho hình ảnh hai cây phong trở nên sinh động và có tiếng nói riêng. |
Đi bộ ngao du (Ru-xô) | Tiểu thuyết | Pháp, thế kỉ XVIII | Ca ngợi sự tự do, yêu quý và say mê khám phá vẻ đẹp của thiên nhiên. | Lập luận chặt chẽ, lí lẽ sắc bén, có sức thuyết phục. |
Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục (Mô-li-e) | Kịch | Pháp, thế kỉ XVII | Khắc họa tính ngu dốt, lố lăng của tay trưởng giả học làm sang, gây tiếng cười sảng khoái cho khán giả. | Ngôn ngữ kịch sinh động, bộc lộ tích cách ngây thơ hợm mình, tự phụ của ông Giuốc-đanh. |